Ερώτηση Βουλευτή Ηρακλείου Φρ. Παρασύρη... ΕΔΩ  

--------------------------------

Έντυπη Έκδοση
Ελευθεροτυπία, Δευτέρα 29 Νοεμβρίου 2010

Πολυτεκνικά επιδόματα και εισοδηματικά κριτήρια

Του ΑΓΓΕΛΟΥ ΣΤΕΡΓΙΟΥ*

 Με τη συζήτηση για τον νέο προϋπολογισμό επανέρχεται ένα ζήτημα που έχει ήδη κριθεί από τη νομολογία του Συμβουλίου της Επικρατείας (απόφ. 1095/2001). Πρόκειται για το ζήτημα της συνταγματικότητας των εισοδηματικών ορίων κατά τη χορήγηση των πολυτεκνικών επιδομάτων.

 Οπως προανήγγειλε ο υπουργός Οικονομικών, οι πολύτεκνοι μπαίνουν στο στόχαστρο του νέου προϋπολογισμού, προκειμένου να μειωθεί το δημόσιο έλλειμμα στο 7,4%. Περίπου 300.000 πολύτεκνες οικογένειες θα χάσουν το νέο έτος τα επιδόματα και τις συντάξεις που λαμβάνουν, με την επαναφορά του εισοδηματικού κριτηρίου ως προϋπόθεσης για τη χορήγησή τους.

 Επειδή το υπουργείο Οικονομικών ενεργεί τελείως αυτιστικά, αγνοώντας τις δικαιοκρατικές επιταγές της δημοκρατίας, να θυμίσουμε ότι το Συμβούλιο της Επικρατείας έχει αποφανθεί πως ήταν αντίθετη στο άρθρο 21 παρ. 2 του Συντάγματος διάταξη νόμου (συγκεκριμένα το άρθρο 39 του ν. 2459/97) που θέσπιζε ανώτατο όριο ετήσιου οικογενειακού εισοδήματος για τη χορήγηση επιδόματος και ισόβιας σύνταξης στις πολύτεκνες μητέρες.

Κατά το Ανώτατο Διοικητικό Δικαστήριο, ο συνταγματικός νομοθέτης θεσπίζοντας ειδική κρατική φροντίδα υπέρ των πολύτεκνων οικογενειών, δεν απέβλεψε στην ενίσχυση αυτών ως κατηγορίας οικονομικά αδύνατων ή αναξιοπαθούντων, αλλά στην αντιμετώπιση του δημογραφικού προβλήματος της χώρας και ως εκ τούτου στην ειδική φροντίδα όλων των πολυτέκνων, ανεξαρτήτως εισοδηματικών κριτηρίων.

Η νομολογία του Συμβουλίου της Επικρατείας είχε κινηθεί προς την ορθή κατεύθυνση. Πράγματι, δεν είναι συνταγματικά ανεκτό ένα καθαρά επιλεκτικό σύστημα χορήγησης πολυτεκνικών επιδομάτων. Δεν επιτρέπεται ο απόλυτος αποκλεισμός των υπερβαινουσών ένα ανώτατο όριο εισοδήματος πολύτεκνων οικογενειών.

Τα πολυτεκνικά επιδόματα αποβλέπουν στην ενθάρρυνση της αναπαραγωγικής συμπεριφοράς μέσα από την εγγύηση μιας οριζόντιας αναδιανομής του εισοδήματος (από τους ανύπαντρους και τα άτεκνα ζευγάρια προς τις πολύτεκνες οικογένειες).

Ετσι, τα εν λόγω επιδόματα, ως μέτρα για την αντιμετώπιση του δημογραφικού προβλήματος, θα πρέπει να επιτρέπουν σε κάθε οικογένεια που αποκτά παιδιά, ανεξάρτητα από τα εισοδήματά της, να διατηρεί αμετάβλητο το επίπεδο διαβίωσής της (standing).

Αλλοίωση της λογικής

 Η εξάρτηση των πολυτεκνικών επιδομάτων από τα εισοδήματα του δικαιούχου αλλοιώνει τη λογική των μέτρων για την αντιμετώπιση του δημογραφικού προβλήματος. Καμιά πολύτεκνη οικογένεια δεν μπορεί να αποκλειστεί από τη χορήγηση των επιδομάτων.

 Επομένως, μη αποδεχόμενο τις διακρίσεις, το Συμβούλιο της Επικρατείας ορθώς ερμήνευσε το άρθρο 21 παρ. 2 του Συντάγματος που καθιερώνει το δικαίωμα των πολυτέκνων για ειδική φροντίδα από το κράτος. Αυτό δεν σημαίνει ότι δεν επιτρέπεται κλιμάκωση του ποσού των επιδομάτων ανάλογα με το εισόδημα της οικογένειας: όσο χαμηλότερο είναι το ετήσιο καθαρό οικογενειακό εισόδημα τόσο υψηλότερα μπορούν να είναι τα επιδόματα.

Η χορήγηση των πολυτεκνικών επιδομάτων πρέπει να σέβεται την οριζόντια και κάθετη αναδιανομή. Τα πολυτεκνικά επιδόματα ως κίνητρα κάμψης της υπογεννητικότητας δεν αποβλέπουν μόνο στην αντιμετώπιση των οικονομικών δυσκολιών λόγω χαμηλών εισοδημάτων.

Πρωταρχικά, τα εν λόγω επιδόματα στοχεύουν στην αντιστάθμιση των οικογενειακών βαρών. Η επιδίωξη της οριζόντιας αναδιανομής ευνοεί τη γεννητικότητα όλων των οικογενειών και όχι μόνο των οικονομικά ασθενέστερων. Κατά βάση, δεν υπάρχει αντινομία ανάμεσα στην οριζόντια και την κάθετη αναδιανομή. Η αναζήτηση επικεντρώνεται περισσότερο στον άριστο συνδυασμό τους.

 Δημογραφική υποχρέωση

Μια δημογραφική πολιτική που έχει αναχθεί σε υποχρέωση του κράτους (άρθρο 21 παρ. 5), απαιτεί αναλογική αντιστάθμιση του πραγματικού κόστους του παιδιού. Τα δημογραφικά μέτρα θα πρέπει να ευνοούν την πραγματοποίηση του επιθυμητού μεγέθους οικογένειας με ιδιαίτερη έμφαση στις αδύναμες οικογένειες.  

Με άλλα λόγια, οι παροχές ενός καθολικού συστήματος επιδότησης πολύτεκνων οικογενειών θα πρέπει να αποτελέσουν τη βάση, όπου θα οικοδομηθούν ειδικά προγράμματα επιλεκτικής ενίσχυσης ευάλωτων οικογενειών (βλ. Α. Στεργίου, Οικογενειακά Επιδόματα, 1996).

Στον αστερισμό του Μνημονίου φαίνεται να μην έχει θέση η δημογραφική πολιτική και η προστασία των πολύτεκνων οικογενειών. Ελέω δημοσιονομικής κρίσης, δεν είναι μόνο τα πολυτεκνικά επιδόματα που αφαιρούνται από τις μεσαίες τάξεις. Είναι το ίδιο το κοινωνικό μοντέλο που μεταλλάσσεται.

Το κοινωνικό κράτος, όπως το αντιλαμβάνεται το Διεθνές Νομισματικό Ταμείο, είναι ένα κράτος ελάχιστης προστασίας, ένα υπολειμματικό μοντέλο προστασίας ενδεών. Με την εισαγωγή εισοδηματικών κριτηρίων στη χορήγηση πολυτεκνικών επιδομάτων αποδυναμώνεται εν τέλει το συνολικό αίσθημα αλληλεγγύης, το αίσθημα συμμετοχής σε μια «κοινωνία ομοίων».

 *Καθηγητής Νομικής ΑΠΘ

=================================

Για να διαβάσετε το ρεπορτάζ από το Πρώτο Θέμα... ΕΔΩ 

--------------------------

Αυξήσεις σε ΦΠΑ και τσιγάρα, μειώσεις σε τέλη ΙΧ και φόρους εταιρειών

Στην κατηγορία: Οικονομία

  Εφημ. ΜΑΚΕΔΟΝΙΑ, Ημερομηνία: 27/11/2010

  Τι προβλέπει το νέο φορολογικό νομοσχέδιο που προετοιμάζει η ηγεσία του υπουργείου Οικονομικών

Του Γιώργου Παλαιτσάκη

Αυξήσεις στον ΦΠΑ που επιβαρύνει τα τρόφιμα, τους λογαριασμούς ηλεκτρικού ρεύματος, ύδρευσης και φυσικού αερίου, τα σερβιριζόμενα είδη σε εστιατόρια, ψητοπωλεία, ταβέρνες, καφετέριες και άλλες επιχειρήσεις μαζικής εστίασης, τα εισιτήρια των μέσων μαζικής μεταφοράς, τα κόμιστρα των ταξί, τις υπηρεσίες επισκευών παλαιών κατοικιών, τα εισιτήρια θεαμάτων και τις πωλήσεις βιβλίων, εφημερίδων και περιοδικών προβλέπει, μεταξύ άλλων, το νέο φορολογικό νομοσχέδιο που προετοιμάζει η ηγεσία του υπουργείου Οικονομικών.
Στο ίδιο νομοσχέδιο θα περιληφθούν διατάξεις με τις οποίες θα προβλέπεται η νέα αύξηση της φορολογίας των τσιγάρων, η περικοπή των επιδομάτων και των συντάξεων που καταβάλλονται σε τρίτεκνες και πολύτεκνες μητέρες, η αναστολή της εφαρμογής του “πόθεν έσχες” στην πρώτη κατοικία, η μείωση των τελών ταξινόμησης για τα ΙΧ αυτοκίνητα, η μείωση του συντελεστή φορολόγησης των αδιανέμητων κερδών των ανωνύμων εταιρειών από το 24% στο 20% και η κατάργηση 80 εφοριών σε όλη την Ελλάδα.

Οι βασικότερες διατάξεις
Αναλυτικά, οι βασικότερες διατάξεις του νέου φορολογικού νομοσχεδίου προβλέπουν:

1. Αυξήσεις 15%-18% στους χαμηλούς συντελεστές του ΦΠΑ. Ο συντελεστής ΦΠΑ 5,5% που επιβαρύνει τις πωλήσεις βιβλίων, εφημερίδων και περιοδικών, καθώς και τα εισιτήρια του θεάτρου, θα αυξηθεί στο 6,5% από 1-1-2011. Αποτέλεσμα θα είναι οι τιμές των προϊόντων και των υπηρεσιών αυτής της κατηγορίας να αυξηθούν κατά 0,5%. Τα προϊόντα και οι υπηρεσίες που υπάγονται στον συντελεστή 11%, δηλαδή τα είδη διατροφής (κρέατα, γαλακτοκομικά, πουλερικά, ψάρια, λαχανικά, φρούτα, αβγά, ξηροί καρποί κλπ.), τα εμφιαλωμένα νερά, τα αναψυκτικά, τα σερβιριζόμενα φαγητά, τα εισιτήρια των μέσων μαζικής μεταφοράς, οι λογαριασμοί ηλεκτρικού ρεύματος, ύδρευσης και φυσικού αερίου, τα κόμιστρα των ταξί και τα εισιτήρια λοιπών θεαμάτων θα επιβαρύνονται από 1-1-2011 με συντελεστή 13%. Αυτό θα έχει ως αποτέλεσμα να ανατιμηθούν αυτόματα κατά 2%. Μόνο για τα φάρμακα και τα τιμολόγια των ξενοδοχείων και των λοιπών τουριστικών καταλυμάτων προβλέπεται η μετάταξή τους στον πιο χαμηλό συντελεστή, ο οποίος θα διαμορφωθεί στο 6,5%.

2. Νέα αύξηση στη συνολική φορολογική επιβάρυνση των προϊόντων καπνού. Οι προωθούμενες αλλαγές θα έχουν ως αποτέλεσμα να σημειωθούν νέες αυξήσεις τιμών στα τσιγάρα κατά 0,10-0,20 ευρώ το πακέτο, αλλά και αύξηση του περιθωρίου κέρδους για τους περιπτερούχους. Συγκεκριμένα, προβλέπεται η αύξηση του πάγιου φόρου από 10% σε 20% και η παράλληλη μικρή μείωση του ειδικού φόρου καπνού από 67% σε 65%, προς όφελος του περιθωρίου κέρδους των περιπτερούχων. Πηγές του υπουργείου Οικονομικών υποστηρίζουν ότι οι καπνοβιομηχανίες, προκειμένου να μην υποστούν μείωση των κερδών τους, δεν πέρασαν στις τιμές τις τελευταίες αυξήσεις των ΕΦΚ που προηγήθηκαν, “τρώγοντας” έτσι το περιθώριο κέρδους των περιπτερούχων. Τώρα καλούνται να αναλάβουν το μερίδιο του βάρους που τους αναλογεί. Αλλιώς, το υπουργείο θα προχωρήσει σε προσδιορισμό σταθερού περιθωρίου κέρδους.

3. Επαναφορά του εισοδηματικού κριτηρίου ως προϋπόθεσης για τη χορήγηση του πολυτεκνικού επιδόματος και του επιδόματος τρίτου παιδιού σε μητέρες με τρία ή περισσότερα προστατευόμενα τέκνα, καθώς και για την καταβολή της ισόβιας σύνταξης σε μητέρες με τέσσερα ή περισσότερα ενήλικα τέκνα άνω των 23 ετών.
Σήμερα, τα πολυτεκνικά επιδόματα, τα επιδόματα τρίτου παιδιού και οι ισόβιες συντάξεις καταβάλλονται σε τρίτεκνες και πολύτεκνες μητέρες ανεξαρτήτως του ύψους του συνολικού ατομικού ή οικογενειακού εισοδήματός τους. Το συνολικό ποσό που καταβάλλεται ετησίως για επιδόματα και συντάξεις τρίτεκνων και πολύτεκνων μητέρων φτάνει τα 800 εκατ. ευρώ. Το πολυτεκνικό επίδομα ανέρχεται σε 43,55 ευρώ τον μήνα για κάθε παιδί ηλικίας μέχρι 23 ετών που βαρύνει την οικογένεια. Το επίδομα αυτό χορηγείται και στις τρίτεκνες οικογένειες. Το επίδομα τρίτου παιδιού ανέρχεται σε 174,28 ευρώ τον μήνα και χορηγείται σε κάθε τρίτεκνη και πολύτεκνη μητέρα μέχρι το τρίτο παιδί να κλείσει τα 6 έτη. Η ισόβια σύνταξη χορηγείται σε κάθε μητέρα της οποίας τα τέσσερα ή περισσότερα τέκνα έχουν υπερβεί όλα το 23ο έτος της ηλικίας τους, ισούται δε με το τετραπλάσιο του ημερομισθίου του ανειδίκευτου εργάτη. Αυτή τη στιγμή ανέρχεται σε 132 ευρώ τον μήνα.
Η κυβέρνηση σχεδιάζει τη θέσπιση εισοδηματικών κριτηρίων, με σκοπό να αποκλείσει από την είσπραξη των επιδομάτων και των συντάξεων χιλιάδες τρίτεκνες και πολύτεκνες μητέρες που θα εμφανίζονται να έχουν ετήσια οικογενειακά εισοδήματα υψηλότερα από τα όρια που θα τεθούν! Από τη θέσπιση των νέων ορίων ετησίου οικογενειακού εισοδήματος που σχεδιάζει η κυβέρνηση υπολογίζεται ότι πάνω από 300.000 οικογένειες με τρία ή περισσότερα παιδιά θα σταματήσουν να λαμβάνουν πολυτεκνικά επιδόματα και ισόβιες συντάξεις! Η “εξοικονόμηση δαπάνης” που θα πετύχει η κυβέρνηση θα υπερβεί τα 150 εκατ. ευρώ που προβλέπει ο προϋπολογισμός.

4. Απαλλαγή της δαπάνης για αγορά ή ανέγερση πρώτης κατοικίας μέχρι 120 τετραγωνικά μέτρα και μέχρι ποσού 200.000 ευρώ από το “πόθεν έσχες”, δηλαδή από την εφαρμογή του τεκμηρίου απόκτησης περιουσιακού στοιχείου. Με τον φορολογικό νόμο 3842/2010 προβλέπεται ότι από 1-1-2010 όλες οι δαπάνες των νοικοκυριών για την αποπληρωμή στεγαστικών δανείων πρώτης κατοικίας και από 23-4-2010 όλα τα έξοδα για την αγορά ή την ανέγερση πρώτης κατοικίας θεωρούνται πλέον τεκμήρια απόκτησης περιουσιακών στοιχείων, δηλαδή λαμβάνονται υπόψη για τον τεκμαρτό προσδιορισμό των εισοδημάτων των φορολογουμένων. Οι διατάξεις αυτές θα καταργηθούν και οι απαλλαγές θα επανέλθουν σε ισχύ αναδρομικά από τις ημερομηνίες που καταργήθηκαν. Ουσιαστικά, με τη διάταξη αυτή δεν θα αλλάξει τίποτα, αφού η κατάργηση των απαλλαγών επρόκειτο να τεθεί σε εφαρμογή με τις φορολογικές δηλώσεις των εισοδημάτων του 2010 που θα υποβληθούν την άνοιξη του 2011, πράγμα το οποίο τελικά δεν θα γίνει.

5. Μείωση των φορολογικών επιβαρύνσεων στα αυτοκίνητα. Με στόχο την αναθέρμανση της πολύπαθης αγοράς των ΙΧ, το υπουργείο Οικονομικών προωθεί τη μείωση των τελών ταξινόμησης για τα μεσαίου κυβισμού και την αύξηση του ορίου εργοστασιακής τιμολογιακής αξίας πάνω από το οποίο επιβάλλεται ο φόρος πολυτελείας. Σύμφωνα με πληροφορίες, το επικρατέστερο σενάριο που εξετάζεται προβλέπει μειώσεις στα τέλη ταξινόμησης κατά 50% για ΙΧ έως 2.000 κυβικά εκατοστά. Αν αυτή η εισήγηση γίνει αποδεκτή, η φορολογική επιβάρυνση για ένα καινούργιο ΙΧ 1.600 κ.εκ. φορολογητέας αξίας 20.000 ευρώ που σήμερα έχει τέλος ταξινόμησης 4.000 ευρώ θα μειωθεί στα 2.000 ευρώ, με ανάλογο όφελος για τον αγοραστή.
Τα τέλη ταξινόμησης προσδιορίζονται με βάση τον κυβισμό του ΙΧ, τις προδιαγραφές της αντιρρυπαντικής τεχνολογίας του και την εργοστασιακή-τιμολογιακή αξία του, με αποτέλεσμα το μεγαλύτερο όφελος από τις μειώσεις να προκύπτει για τους αγοραστές αυτοκινήτων μεγάλου κυβισμού και υψηλής εργοστασιακής αξίας. Στα καινούργια αυτοκίνητα αντιρρυπαντικής τεχνολογίας τα τέλη ταξινόμησης επιβάλλονται με συντελεστές κλιμακούμενους από 5% έως και 50% της εργοστασιακής τιμής. Αν μειωθούν στο μισό θα διαμορφωθούν στο 2,5% για ΙΧ έως 900 κ.ε., στο 6% από 901 έως 1.400 κ.εκ., στο 10% από 1.401 έως 1.600 κ.εκ., στο 15% από 1.601 έως 1.800 κ.εκ., στο 20% από 1.801 έως 2.000 κ.εκ. και στο 25% για μεγάλα ΙΧ πάνω από 2001 κ.εκ. Προκειμένου να αποφευχθεί η εύνοια όσων αγοράζουν ΙΧ μεγάλου κυβισμού, η επικρατέστερη πρόταση προβλέπει τη μείωση των τελών ταξινόμησης για ΙΧ έως 2.000 κ.εκ. ή, εναλλακτικά, κλιμακωτή μείωση με μεγαλύτερα οφέλη για τους “μικρούς”.

6. Μείωση του συντελεστή φορολόγησης των αδιανέμητων κερδών των ανωνύμων εταιρειών από το 24% στο 20%. Η μείωση αυτή προβλεπόταν να γίνει σταδιακά μέχρι το 2014. Τελικά, θα γίνει εφάπαξ σε εφαρμογή σχετικής εξαγγελίας του πρωθυπουργού Γ. Παπανδρέου από το βήμα της 75ης ΔΕΘ, τον περασμένο Σεπτέμβριο.

7. Κατάργηση 80 εφοριών από όλη την Ελλάδα. Πρόκειται για μικρές εφορίες (ΔΟΥ Β΄ τάξης) που βρίσκονται σε διάφορες κωμοπόλεις της χώρας. Η κατάργηση θα είναι το πρώτο βήμα υλοποίησης ενός ευρύτερου σχεδίου για την αναδιοργάνωση των υπηρεσιών του υπουργείου Οικονομικών. Το προσωπικό που υπηρετεί στις υπό κατάργηση εφορίες θα μεταφερθεί για ενισχύσει τις πιο μεγάλες εφορίες των ίδιων νομών.

• Προηγούμενο
• Επόμενο